1. Dzisiaj w ramach sesji przedpołudniowej w Parlamencie Europejskim odbędzie się debata poświęcona realizacji tzw. planu Junckera, po blisko roku od opublikowania rozporządzenia o uruchomieniu Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych (EFSI).
Przypomnijmy tylko, że środki finansowe, które Komisja Europejska włożyła do tego programu wyniosły 21 mld euro (5 mld euro pochodzi z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, zaś kwota 16 mld euro jest gwarantowana z budżetu UE, a tak naprawdę to tylko połowa tej kwoty czyli 8 mld euro pochodzące z programu Łącząc Europę jako zabezpieczenie przyszłych roszczeń z tytułu udzielonych gwarancji).
Środki te zgromadzone w Europejskim Funduszu Inwestycji Strategicznych miałyby być swoistą dźwignią finansową tzw. lewarem z efektem mnożnikowym 1:15 (czyli każde euro włożone do niego ma wygenerować inwestycje o wartości 15 euro).
To właśnie przyjęcie takiego mnożnika daje 315 mld euro wydatków inwestycyjnych w ciągu najbliższych 3 lat, przy czym 240 mld euro miałyby wynosić inwestycje sektora prywatnego o długim okresie zwrotu (głównie inwestycje infrastrukturalne), a 75 mld euro inwestycje małych i średnich przedsiębiorstw.
Także kraje UE miały możliwość udziału w tworzeniu kapitału tego Funduszu, a ich wpłaty na ten cel, byłyby w takiej sytuacji odliczane od deficytu strukturalnego ich sektorów finansów publicznych.
2. Zdaniem Komisji i Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), inwestycje te miałyby dotyczyć najważniejszych obszarów dla wzrostu i konkurencyjności krajów UE takich jak energia, transport, szerokopasmowe sieci internetowe, edukacja, ochrona zdrowia, a także badania i rozwój.
Projekty proponowane przez inwestorów są kwalifikowane do poręczeń z Funduszu przez niezależną komisję (składającą się z fachowców z Komisji i EBI), a głównym kryterium branym pod uwagę byłoby tworzenie "dużej wartości dodanej" dla gospodarek i społeczeństw poszczególnych krajów członkowskich.
Fundusz ruszył z gwarancjami od lipca 2015 roku, a skutkiem realizacji wspomnianych inwestycji, ma być wzrost unijnego PKB o 330 - 410 mld euro do roku 2018 i utworzenie w tym okresie od 1 mln do 1,3 mln nowych miejsc pracy.
3. Według informacji przedstawionych przez Komisję po blisko roku zatwierdzone do realizacji zostało 64 projekty infrastrukturalne innowacyjne oraz podpisano 185 umów na wsparcie finansowania projektów małych i średnich przedsiębiorstw.
Pochłonęło to 12,8 mld euro środków EFSI (9,3 mld euro projekty infrastrukturalne i 3,5 umowy z MŚP) i jak zaznacza KE powinno wygenerować wydatki wynoszące przynajmniej 100 mld euro (a więc blisko 1/3 całości planu Junckera).
Większość zatwierdzonych projektów i umów pochodzi jednak z krajów Europy Zachodniej, te kierowane do krajów Europy Środkowo-Wschodniej to zaledwie pojedyncze przedsięwzięcia jak to w Polsce - dwie linie produkcyjne mleka w proszku w firmie Mlekpol warte 92 mln euro (EFSI pożycza połowę tej kwoty).
Polska złożyła do EFSI kilkanaście projektów z zakresu energetyki ale żaden z nich to tej pory nie znalazł uznania komitetu kwalifikującego, choć na projekty energetyczne na Zachodzie, Fundusz wyasygnował 4 mld euro (ma to wygenerować inwestycje warte 27 mld euro).
Wygląda więc na to, że żadnej równowagi w finansowaniu inwestycji z EFSI na terenie Zachodniej i Wschodniej Europy jednak nie będzie, mimo tego, że rezolucja Parlamentu Europejskiego wyraźnie się tego domagała zarówno od KE jak i od EBI.
